9. Yargı Paketi ile Hukuk Sisteminde Kapsamlı Kanuni Değişiklikler Yapıldı

Adalet sistemine dair köklü düzenlemeler içeren ve kamuoyunda "9. Yargı Paketi" olarak bilinen 7531 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 14 Kasım 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu paket, İcra ve İflas Kanunu’ndan (İİK) Türk Ceza Kanunu’na (TCK), Türk Medeni Kanunu’ndan (TMK) Ceza Muhakemesi Kanunu’na (CMK) kadar birçok alanda önemli reformları içermektedir.

Kanunun temel hedefleri arasında yargı süreçlerini hızlandırmak, temel hak ve özgürlükleri genişletmek, aile kurumunu güçlendirmek ve alternatif çözüm yöntemlerini yaygınlaştırmak yer alıyor. İşte detaylarıyla 9. Yargı Paketi’nin getirdiği yenilikler:

Elektronik Ortamda Açık Artırma Sisteminin Güçlendirilmesi

Daha önce fiziksel olarak gerçekleştirilen açık artırmalar, elektronik ortama taşınmıştı. Ancak bu sürecin daha etkin çalışabilmesi için aşağıdaki düzenlemeler yapıldı:

• Teklif Farkı: Elektronik açık artırmalarda teklifler arasındaki fark, satışa çıkarılan malın muhammen bedelinin binde beşinden ve en az 1.000 TL’den az olamayacak.

• Süre Uzatımı: Açık artırmanın son 10 dakikasında yeni bir teklif verilirse süre 3 dakika uzatılacak, ancak toplam uzatma süresi bir saati geçemeyecek.

• Adalet Bakanlığı Yetkisi: Süre uzatımı, Adalet Bakanlığı kararıyla kısaltılabilecek veya tamamen kaldırılabilecek.

Bu düzenleme, şeffaf ve rekabetçi bir açık artırma süreci sağlamayı hedefliyor.

İstinaf ve Temyiz Süreçlerinde Parasal Sınırların Belirlenmesi

Uzun zamandır tartışmalara neden olan, bozma veya kaldırma kararlarından sonra istinaf ve temyiz yolunun açık olup olmadığını belirleme konusunda netlik sağlandı:

• İlk kararın verildiği tarihte geçerli olan parasal sınırlar esas alınacak.

• Güncellenen parasal değerler, yeni verilen kararlarda dikkate alınmayacak.

Bu düzenleme, yargılama süreçlerinde tutarlılık sağlanmasını hedefliyor.

Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön Sınavı

Kanun, hukuk mesleklerine giriş ve idari yargı sınavlarını genişleterek aşağıdaki alanları kapsamına aldı:

• Milletlerarası Hukuk

• Milletlerarası Özel Hukuk

• Genel Kamu Hukuku

• Sosyal Güvenlik Hukuku

Böylece, sınavlar daha kapsamlı hale getirilerek adayların bilgi birikimlerinin derinleştirilmesi sağlanıyor.

İdari ve Vergi Davalarında Tek Hakim Sistemi

İdari ve vergi mahkemelerinde tek hakimle görülecek davalarda şu düzenlemeler yapıldı:

• Dava tarihindeki parasal sınır esas alınacak.

• Tam yargı davalarında ise artırılan dava değerinin tespit edildiği tarih dikkate alınacak.

Bu düzenleme, mahkemelerin iş yükünü azaltarak davaların hızla sonuçlandırılmasını amaçlıyor.

Yediemin Otoparklarındaki Araçların Ekonomiye Kazandırılması

Trafikten men edilen veya sahipleri tarafından teslim alınmayan araçların satışı konusunda yenilikler getirildi:

• Bu araçlar Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından satılarak ekonomiye kazandırılacak.

• Elde edilen gelir, hak sahiplerine ulaştırılacak.

Bu düzenleme, kamu kaynaklarının daha verimli kullanılmasını hedefliyor.

Soybağının Reddi Davalarına Yeni Haklar

Soybağının reddi davalarındaki düzenlemeler, Türk Medeni Kanunu’na önemli yenilikler getirdi:

• Soybağının reddi davası açma hakkı sadece babaya değil, anneye de tanındı.

• Hak düşürücü süreler belirlendi:

  • Anne için doğumdan itibaren 1 yıl.

  • Çocuk için ergin olduktan itibaren 1 yıl.

Ayrıca, kocanın ölümünde veya gaipliğinde diğer ilgililere dava açma hakkı tanındı.

Hakaret Suçuna İlişkin Şikayet ve Uzlaştırma Düzenlemeleri

Hakaret suçu için getirilen düzenlemeler şunları içermektedir:

• Şikayet süresi fiilin işlendiği tarihten itibaren 2 yıl olarak belirlendi.

• Bazı hakaret suçları uzlaştırma kapsamı dışına çıkarıldı.

• TCK’nın 125. maddesi kapsamındaki hakaret suçları ön ödeme kapsamına dahil edildi.

Bu düzenlemeler, uzlaşma ve ön ödeme mekanizmalarını daha etkin hale getirmeyi amaçlıyor.

Arabuluculukta Getirilen Yenilikler

Arabuluculuk sistemi, özellikle taşınmazlar ve iş davaları için yeniden düzenlendi:

• Tapu işlemleri: Arabuluculuk anlaşması sonrası resmi senet olmadan tapuda tescil işlemi yapılabilecek.

• İlk toplantıya katılmayan taraf, yargılama giderlerinin yarısını ödeyecek ve vekalet ücretinin yalnızca yarısını alabilecek.

• 20 yıl kıdeme sahip avukatlar, yazılı sınava girmeden arabuluculuk siciline kaydolabilecek.

Bu düzenlemeler, arabuluculuğun etkinliğini artırmayı ve uyuşmazlıkların hızlı çözümünü sağlamayı hedefliyor.

Hukuk ve Ceza Muhakemesinde Parasal Sınırların Netleştirilmesi

Kanun, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ve İcra İflas Kanunu (İİK) kapsamındaki parasal sınırları netleştirerek şu düzenlemeleri yaptı:

• İlk kararın verildiği tarihte geçerli olan parasal sınır esas alınacak.

• Yeni parasal sınırlar, bozma veya kaldırma kararlarından sonra uygulanmayacak.

Arabuluculuk ve İş Mahkemelerinde Yeni Yaptırımlar

7306 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda yapılan değişiklikle:

• İşçi-işveren uyuşmazlıklarında ilk toplantıya katılmayan taraf, yargılama giderlerinin yarısını ödeyecek.

• Bu taraf, vekalet ücretinin sadece yarısını talep edebilecek.