Erişim engelli ne demek? Özel hayatın gizliliği nedeniyle erişim engeli talebi nasıl yapılır? Erişimin engellenmesi nasıl talep edilir?

İnternetten İçerik Kaldırma veya Erişimin Engellenmesi Nedir?

İnternetten içerik kaldırma veya erişimin engellenmesi, internet ortamında yayınlanan içeriklerin (haber, fotoğraf, video, yorum, vb.) kişilik haklarını ihlal etmesi, özel hayatın gizliliğini bozması veya kamu düzenini tehdit etmesi durumunda yasal yollarla kaldırılması veya ilgili içeriğe erişimin kısıtlanması işlemidir. Bu süreçte, internet üzerinden yayınlanan içerikler hukuka aykırılık teşkil ettiği takdirde ya belirli bir URL’ye yönelik ya da tüm siteye yönelik erişimin engellenmesi söz konusu olabilir.

5651 sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun", bu tür içeriklerin kaldırılması ve internet sitelerine erişimin engellenmesine yönelik temel hukuki düzenlemeleri içerir. İlgili kanun, internet ortamında suç işlenmesinin önlenmesi ve kişilik haklarının korunmasına yönelik kurallar getirmiştir.

İçerik Kaldırma Nedir?

İçerik kaldırma veya silme, hukuka aykırılık teşkil eden içeriklerin (örneğin bir haber, video, fotoğraf veya yorum) internet ortamından kaldırılması veya silinmesidir. Bu işlem yalnızca içerik sağlayıcı veya yer sağlayıcı tarafından gerçekleştirilebilir. İçeriğin kaldırılması, genellikle hukuka aykırı bir içeriğin internet üzerinden kaldırılmasıyla kişilik haklarına yönelik ihlalin giderilmesi amacıyla yapılır.

Erişimin Engellenmesi Nedir?

Erişimin engellenmesi, hukuka aykırı içeriklerin bulunduğu internet sayfasının URL'sine yönelik erişim engellenmesi kararı verilmesi sürecidir. Eğer ihlal sadece belirli bir sayfada değil, tüm sitede ciddi boyutta ise, erişim engelleme kararı tüm siteyi kapsayacak şekilde genişletilebilir.

İnternet Hukukunda Sorumluluk ve Temel Kavramlar

İnternet hukuku kapsamında, içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı ve erişim sağlayıcı gibi tarafların sorumlulukları farklıdır. Bu kavramlar, hukuki sorumlulukların belirlenmesinde önemli bir rol oynar.

İçerik Sağlayıcı Nedir?

İçerik sağlayıcı, internet ortamına her türlü içerik sağlayan kişidir. Bu kişi, bir web sitesine yazı yazabilir, video yükleyebilir ya da yorum yapabilir. Örneğin, bir haber sitesine makale yazan kişi, bir video paylaşım platformuna video yükleyen kullanıcı veya bir sosyal medya platformunda paylaşım yapan herkes içerik sağlayıcı olarak kabul edilir. 5651 sayılı Kanun’un 5. maddesi uyarınca, içerik sağlayıcı, yalnızca kendi sağladığı içerikten sorumludur. Ancak, sunuş biçiminden bağlantı sağladığı içeriği benimsediği veya kullanıcının o içeriğe ulaşmasını amaçladığı durumlarda sorumluluğu söz konusu olabilir.

Yer Sağlayıcı Nedir?

Yer sağlayıcı, bir internet sitesinin barındırıldığı fiziksel sunucunun sahibi veya işletmecisidir. Web sitesi içeriklerinin depolandığı ve kullanıcılara sunulduğu bu sunucuların sağlanması işlemi, yer sağlayıcılar tarafından gerçekleştirilir. Örneğin, bir haber sitesinin sunucularını işleten firma yer sağlayıcıdır. Yer sağlayıcı, hukuka aykırı içeriklerin yer sağlayıcılığı yapılması halinde, bu durumdan haberdar edildiğinde içeriği kaldırmakla yükümlüdür. Ancak yer sağlayıcılar, sağladıkları içeriği proaktif olarak denetlemek zorunda değildirler.

Erişim Sağlayıcı Nedir?

Erişim sağlayıcı, kullanıcıların internete bağlanmalarını sağlayan firmalardır. Erişim sağlayıcılar arasında Turkcell, Vodafone, TTNET, Kablonet gibi internet servis sağlayıcıları yer alır. Bu firmalar, kullanıcıların internete erişimlerini sağlar, ancak sağladıkları içeriklerin hukuka uygun olup olmadığını denetlemekle yükümlü değildirler. Yalnızca, hukuka aykırı bir içerikten haberdar edildikleri takdirde bu içeriğe erişimi engellemekle yükümlüdürler.

İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcı Nedir?

İnternet toplu kullanım sağlayıcıları, kullanıcıların belirli bir mekanda internet erişimi sağladığı yerlerdir. Örneğin, bir kafenin müşterilerine sunduğu Wi-Fi hizmeti bu kapsamda değerlendirilebilir. İnternet toplu kullanım sağlayıcıları, kullanıcıların internet erişimlerine dair gerekli kayıtları tutmak ve hukuka aykırı içeriklere erişimi engellemekle yükümlüdür.

E-Tespit Nedir?

E-tespit, Türkiye Noterler Birliği tarafından internet üzerinde belirli bir URL’de yer alan içeriklerin 7/24 esasına göre tespit edilmesi işlemidir. Bu tespit, noter huzurunda yapılır ve hukuki süreçlerde delil niteliği taşır. Örneğin, internette yayımlanan bir içeriğin hukuka aykırılık teşkil ettiğini düşünüyorsanız, bu içeriği noter aracılığıyla e-tespit yaptırarak hukuki süreç başlatabilirsiniz.

İnternetten İçerik Kaldırma Şartları

5651 sayılı Kanun’da yer alan düzenlemelere göre, internet ortamında yer alan bir içeriğin kaldırılması veya erişiminin engellenmesi, belirli şartlar altında mümkündür. Bu şartlar genellikle şu durumlardan kaynaklanır:

• Kişilik haklarının ihlali

• Suç işlenmesi

• Özel hayatın gizliliğinin ihlali

• Telif haklarının ihlali

• Unutulma hakkı

Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle İçerik Kaldırma

Kişilik hakları, bir bireyin onuru, saygınlığı, itibar ve şeref gibi manevi değerlerini korur. Eğer bir içerik kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyorsa, bu içerik kaldırılabilir veya erişimi engellenebilir. 5651 sayılı Kanun’un 9. maddesi, kişilik haklarının ihlal edilmesi durumunda ilgili içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi için Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulabileceğini düzenler.

Emsal Yargı Kararı:Yargıtay 19. Ceza Dairesi, bir doktorun kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan internet forumlarında paylaşılan hasta şikayetlerine karşı erişimin engellenmesi talebini reddetmiştir. Kararda, eleştirilerin sert olmasına rağmen mesleki kariyere yönelik doğrudan bir saldırı içermediği ve ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır (Y19CD-K.2020/13553).

Suç İşlenmesi Nedeniyle İçerik Kaldırma

İnternet ortamında suç teşkil eden içeriklerin yer alması durumunda, Sulh Ceza Hakimliği veya Cumhuriyet savcıları tarafından erişimin engellenmesi kararı verilebilir. Yeterli şüphe sebepleri bulunduğunda, örneğin çocuk istismarı, uyuşturucu kullanımı, fuhuş teşviki gibi suçların işlendiği bir içerik tespit edildiğinde erişimin engellenmesi veya içeriğin çıkarılması mümkün olacaktır.

Emsal Yargı Kararı:Yargıtay 19. Ceza Dairesi’nin 2021/5325 sayılı kararında, çocukların cinsel istismarı suçunun işlendiği bir video içeriğine karşı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) re’sen erişimi engelleme kararı onaylanmıştır. Mahkeme, çocukların korunmasının kamu yararına olduğu gerekçesiyle bu tür içeriklere hızlı bir şekilde müdahale edilmesi gerektiğini vurgulamıştır.

Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali

Özel hayatın gizliliği, bireylerin kişisel ve mahrem yaşamlarına ilişkin bilgilerin izinsiz paylaşılmasını önleyen temel bir haktır. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 134. maddesi, özel hayatın gizliliğinin ihlalini suç olarak düzenler. İnternette bir kişinin izinsiz çekilmiş fotoğraflarının veya videolarının yayımlanması, bu kişinin özel hayatının ihlali anlamına gelir. Bu tür içeriklere karşı BTK veya Sulh Ceza Hakimliği tarafından erişimin engellenmesi kararı verilebilir.

Emsal Yargı Kararı:Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2015/1679 sayılı kararında, "unutulma hakkı" bağlamında bireyin özel hayatının gizliliğinin ihlal edilmesi durumunda, ilgili içeriklerin kaldırılması gerektiği vurgulanmıştır. Bu karar, kişilerin geçmişte yaşanan olaylar nedeniyle sürekli olarak toplum önünde yargılanmasının engellenmesi gerektiği üzerinde durmaktadır.

Telif Hakkı İhlali Nedeniyle İçerik Kaldırma

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, telif hakkı ihlalleri durumunda içeriklerin kaldırılmasına olanak tanır. Eğer bir web sitesinde izinsiz olarak telifli eserler (örneğin, bir kitap, müzik parçası veya film) yayımlanmışsa, bu içeriğin kaldırılması için içerik sağlayıcıya başvuru yapılabilir. Eğer içerik sağlayıcı bu talebi yerine getirmezse, ilgili kişi Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi talebinde bulunabilir.

Emsal Yargı Kararı:Yargıtay 19. Ceza Dairesi, bir doktora tezinin izinsiz olarak bir internet sitesinde yayımlanması nedeniyle açılan davada, içerik sağlayıcının telif haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle ceza almasına karar vermiştir (Y19CD-K.2017/7086). Bu karar, telif haklarının ihlal edilmesi durumunda internet ortamında yapılan yayınların kaldırılabileceğini ve hukuki sorumluluk doğuracağını açıkça ortaya koymaktadır.

Unutulma Hakkı Kapsamında İçerik Kaldırma

Unutulma hakkı, kişilerin geçmişte yaşanan olaylar nedeniyle dijital ortamda sürekli olarak ifşa edilmemesini sağlar. Örneğin, bir kişinin geçmişte işlediği bir suç nedeniyle cezasını çekmiş olmasına rağmen, internette bu olayla ilgili haberlerin sürekli karşısına çıkması, bu kişinin unutulma hakkına başvurmasını gerektirebilir. Unutulma hakkı, özellikle arama motorlarında yer alan içeriklerin indekslerden kaldırılmasını da kapsar. Ancak bu süreç, basın özgürlüğü ve ifade özgürlüğü ile dengelenmelidir.

Emsal Yargı Kararı:Yargıtay 19. Ceza Dairesi, bir kişinin suç geçmişine dair haberlerin internet ortamından kaldırılmasına yönelik başvurusunu kabul etmiştir (Y19CD-K.2017/5325). Bu karar, unutulma hakkının dijital çağda kişilerin sosyal ve mesleki hayatlarını sürdürmelerine engel olabilecek içeriklerin ortadan kaldırılması gerektiğini vurgulamaktadır.

Erişimin Engellenmesi Kararına İtiraz Süreci

Erişim engelleme kararına karşı itiraz, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 267 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. İtiraz süresi, kararın tebliğ edilmesinden itibaren iki haftadır. İtirazlar, Sulh Ceza Hakimliği tarafından incelenir. İtirazın kabulü halinde, içerik üzerindeki erişim engeli kaldırılır veya ilgili içeriğe yönelik yeni bir değerlendirme yapılır.

Sosyal Medya ve Arama Motorlarında İçerik Kaldırma

İnternet ortamında en sık karşılaşılan sorunlardan biri de sosyal medya platformlarındaki içeriklerin kaldırılmasıdır. YouTube, Twitter, Facebook ve Instagram gibi sosyal medya araçları, kendi içlerinde hukuka aykırı içeriklerin kaldırılması için mekanizmalar geliştirmiştir.

• YouTube: Telif hakkı ihlalleri ve özel hayata müdahale içeren videolar, YouTube’un bildirim sistemine başvurularak kaldırılabilir. Telif hakkı sahipleri, YouTube’un Telif Hakkı İhlali Bildirimi sayfası aracılığıyla taleplerini iletebilirler.

• Twitter: Twitter, kullanıcılarının gizlilik ve güvenliğini korumak için sahte hesaplar, taciz içerikleri ve kişilik haklarına saldırılarla ilgili bildirimleri değerlendirir. Bu platform üzerinden yapılan şikayetler sonucu hukuka aykırı içerikler hızlıca kaldırılabilir.

• Facebook ve Instagram: Fotoğraf ve videoların hukuka aykırı kullanımı halinde, Facebook ve Instagram’ın kendi bildirim sistemleri aracılığıyla içerik kaldırma talepleri yapılabilir.

• Google ve Diğer Arama Motorları: Google, Yandex ve Bing gibi arama motorlarında içerik kaldırma talebi genellikle arama indekslerinin kaldırılması ile sınırlıdır. Kaynak web sayfasında yer alan içerik devam edebilir, ancak arama motorlarının sonuçlarından kaldırılabilir. Google, özellikle müstehcen içerikler ve özel hayata ilişkin ihlaller konusunda hızlı bir şekilde indeks kaldırma işlemi yapmaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Erişim engeli hangi mahkemede görülür?5651 sayılı Kanun'un 9. maddesine göre, kişilik hakları ihlal edilen kişiler, sulh ceza hakimine başvurarak içeriğin kaldırılmasını ve/veya erişimin engellenmesini talep edebilirler.

Erişim engellerini kim getiriyor?Erişim engelleme kararı, soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilir. Gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda ise Cumhuriyet Savcısı da erişim engeli kararı verebilir.

BTK tarafından verilen bir erişim engeli kararını tebliğ alan erişim sağlayıcı hangi sürede bu kararı yerine getirmelidir?Birlik tarafından erişim sağlayıcıya gönderilen erişim engelleme kararı derhal uygulanmalı ve en geç dört saat içinde erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilmelidir.

Erişim engelli ne demek?Erişim engeli, 5651 sayılı Kanun kapsamında bir internet sitesinin belirli bir sayfasına veya tamamına erişimin önlenmesi anlamına gelir. Bu, kullanıcıların hukuka aykırı içeriklere erişimini engelleyen bir tedbirdir.

5651 sayılı Kanun kapsamında erişimin engellenmesi kararı kimler tarafından verilebilir?Erişim engelleme kararı, soruşturma aşamasında hâkim, kovuşturma aşamasında ise mahkeme tarafından verilebilir. Ayrıca, gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda Cumhuriyet Savcısı da bu kararı verebilir.

BTK siteleri nasıl engelliyor?Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), bir siteye erişim engeli getirdiğinde DNS engelleme, IP adresi engelleme, URL bazlı engelleme ve paket inceleme gibi teknik yöntemler kullanır. Bu yöntemler internet servis sağlayıcıları aracılığıyla uygulanır.

İnternette Unutulma Hakkı Nedir?Unutulma hakkı, hukuka uygun içeriklerin arama motorlarında listelenmemesi talebini içerir. Bu hak, kişinin geçmişte yaşadığı olaylarla ilgili içeriklerin arama sonuçlarından kaldırılmasını sağlar.

Erişimin engellenmesi nasıl talep edilir?Kişilik hakları ihlal edilen kişiler, sulh ceza hakimliğine başvurarak doğrudan erişimin engellenmesi veya içeriğin kaldırılması talebinde bulunabilirler. Bu süreç, 5651 sayılı Kanun’un 9. maddesine göre düzenlenmiştir.

Erişim engeli nasıl uygulanır?Erişim engeli kararı, mahkeme tarafından verildiyse bir koruma tedbiridir. İdari makam tarafından verildiyse idari bir tedbirdir. Her iki durumda da hukuka aykırı içeriklerin internetten kaldırılması sağlanır.

Erişimin engellenmesi davası nasıl açılır?Kişilik hakları ihlali durumunda sulh ceza hakimliğine başvurarak erişimin engellenmesi davası açılabilir. Bu tür başvurularda duruşma yapılmaz ve karar, 24 saat içinde verilir.

Erişimin engellenmesi talebi reddedilirse ne olur?Erişimin engellenmesi talebi reddedilirse, bu karara itiraz edilebilir. İtiraz merci, kararı inceler ve nihai karar itiraz sonucunda kesinleşir.

Kişilik hakları ihlali durumunda içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi talepleri nasıl uygulanır?Kişilik hakları ihlal edilen bir kişi tarafından verilen erişim engeli kararı, Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne iletilir. Karar, ilgili içerik, yer ve erişim sağlayıcılarına iletilir ve en geç dört saat içinde uygulanır.

Özel hayatın gizliliği nedeniyle erişim engeli talebi nasıl yapılır?Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi durumunda, doğrudan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) başvuru yapılabilir. Aynı zamanda sulh ceza hakimliğine de başvuru yapılabilir.

5651 Sayılı Kanun kimleri kapsıyor?5651 sayılı Kanun, Türkiye'deki tüm internet sağlayıcılarını, internet ortamında yapılan yayınları ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçları kapsar. Ayrıca, internet sağlayıcılarının hukuki sorumluluklarını düzenler.

Erişim engeli nereden istenir?Erişim engeli talebi, doğrudan Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılır. Ayrıca belirli durumlarda BTK’ya da başvurulabilir.

Erişim yasağı nedir?Erişim yasağı, belirli içeriklere internet üzerinden ulaşılmasını engelleyen bir tedbirdir. 5651 sayılı Kanun’da belirlenen bazı özel suçlar kapsamında erişim yasağı uygulanabilir.

Erişim engeli kararı nasıl uygulanır?Erişim engeli kararı verildikten sonra ilgili internet sitelerine Türkiye’den erişim durdurulur. Mahkeme kararını 24 saat içinde BTK’ya iletir ve karar en geç dört saat içinde uygulanır.

İnternet kısıtlaması nedir?İnternet kısıtlaması, belirli içeriklere veya sitelere erişimin sınırlandırılmasıdır. Bu, genellikle hükümetler veya yetkili kurumlar tarafından uygulanır.