Bu yazıda, çeklerin hukuki ve pratik yönleriyle ilgili temel bilgileri bulacaksınız. Çeklerin nasıl kullanıldığını ve bu bilgilerin ticari işlemlerinizde size nasıl avantaj sağlayabileceğini anlamak, çeklerin güvenli ve etkili bir şekilde yönetilmesi açısından önemlidir. Çeklerin vade, ibraz süreleri, ibraz süresinin hesaplanması, sürelerin uzaması, çekten cayma gibi önemli konularını ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Çek ve Vade

Çek, bir ödeme aracı olarak, belirli bir vadesi olmadan, ibraz edildiğinde ödenmesi gereken bir belgedir. Çekte bir vade belirtilmiş olsa dahi, bu durum çeki geçersiz kılmaz. Belirtilen vade yok sayılır ve çek görüldüğünde ödenir. Bu nedenle çekte belirtilen vadeye bakılmaksızın, çek ödeme talimatı olarak hemen işleme alınır ve bu da çekin likiditesini ve ödeme garantisini artırır. Çeklerin bu özelliği, ticari işlemlerde çok önemli bir avantaj sağlar ve ödeme aracı olarak sıkça tercih edilmesinin önemli bir sebebidir.

Çeklerde İbraz Süreleri

Çeklerin düzenlendikleri ve ödenecekleri yerlere göre ibraz süreleri değişir. Bu süreler; on gün, bir ay ve üç ay olarak değişir. Çeklerin ibraz sürelerinin farklılık göstermesi, çekin düzenlendiği ve ödeneceği yerin uzaklığı ve uluslararası ödeme sistemlerinde farklı koşullara tabi olmasından kaynaklanır:

Aynı Yerde Ödenecek Çekler: Çek, düzenlendiği yerde ödenecekse, düzenleme tarihinden itibaren on gün içinde bankaya ibraz edilmelidir. Bu süre çok kısa bir süre olarak görülse de, çekin güvenilirliği ve çevrilebilirliği için önemlidir.
Farklı Bir Yerde Ödenecek Çekler: Eğer çek, düzenlendiği yerden farklı bir yerde ödenecekse, bir ay içinde muhatap bankaya sunulmalıdır. Bu süre, çekin daha uzak bir bölgede ödeneceği durumlarda geçerlidir ve ödeme sürecinin sorunsuz bir şekilde tamamlanması amacıyla tanınmıştır.
Farklı Ülkelerde Ödenecek Çekler: Farklı ülkelerde düzenlenen çeklerde ise; düzenleme ve ödeme yerleri aynı kıtadaysa bir ay, farklı kıtalardaysa üç ay içinde ibraz edilmelidir. Bu durum, uluslararası ticarette önemli bir rol oynar ve tarafların ödeme risklerini minimize etmek amacıyla uygulanır.

Çekte İbraz Süresinin Hesaplanması

Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 796'ya göre, bir çekin ibraz süresi, düzenleme tarihinden sonra başlar. Çekte düzenleme tarihi olarak belirtilen gün, ibraz süresine dahil edilmez. Yani ibraz süresi hesaplanırken, düzenleme günü dikkate alınmaz ve ibraz süresinin başlangıcı bir sonraki gün olur. Bu, çekin hamiline çeki işleme koyması için ek bir gün sağlamış olur. Eğer ibraz süresinin son günü resmi bir tatil gününe denk gelirse, bu süre, tatil sonrası ilk iş gününün sonuna kadar uzar. Bu da, hamilin çekin ibrazı için herhangi bir aksilikle karşılaşmaması amacıyla getirilmiş bir önlemdir.

İbraz Sürelerinin Uzaması

TTK m. 811, ibraz sürelerinin uzayabileceği durumları düzenler. Kanunda, çekin ibrazı veya buna denk bir işlemin yapılmasının, bir devletin mevzuatı ya da mücbir sebepler gibi aşılması imkânsız bir engel nedeniyle mümkün olamaması durumunda ibraz süresinin uzayabileceği belirtilmektedir. Kanunda belirtilen süreler içinde çekin ibrazı veya buna denk bir işlemin yapılması, bir devletin mevzuatı veya mücbir sebepler nedeniyle mümkün olamıyorsa, bu süreler uzatılabilir. Mücbir sebep, önceden tahmin edilemeyen ve önlenmesi mümkün olmayan olağanüstü bir durumdur. Bu gibi durumlar, genellikle doğal afetler, sıkıyönetim gibi devlet kararları veya öngörülemez hukuki engeller olabilir. Mücbir sebebin ortaya çıkması durumunda, hamil çeki derhal muhatap bankaya ibraz etmekle yükümlüdür, ancak bu durum çekin ibraz süresini uzatma hakkı tanır. Hamilin bu durumda gecikmeksizin muhataba başvurması önem arz eder.

Eğer mücbir sebep, ibraz süresinin bitiminden önce ve 15 günden fazla devam ederse, hamil çekin ibrazına gerek kalmaksızın keşideciye ve diğer borçlulara başvurma hakkına sahiptir. Bu durumda çek hamiline, çekin zamanında ibraz edilememesi nedeniyle yaşanabilecek olumsuz durumlar karşısında ek bir koruma sağlanır ve hamilin haklarının zedelenmemesi amaçlanır.

Süre Geçtikten Sonra İbraz ve Sonuçları

Hamilin, çekten doğan haklarını talep edebilmesi için, çeki ibraz süresi içinde muhatap bankaya sunması gerekir. Bu süre içinde çek ibraz edilmezse, hamilin keşideciye ve diğer borçlulara karşı kambiyo hukukundan doğan hakları sona erer. Bu durumda, hamil çek bedelini talep etme hakkını kaybeder ve bu da ticari işlemler açısından ciddi bir risk oluşturur. Ancak çekin ibraz süresi geçtikten sonra, muhatap banka çeki ödeyip ödememekte serbesttir. Yani banka, ibraz süresi geçmiş olsa bile çekin bedelini ödeyebilir; fakat bu durumda keşidecinin herhangi bir itiraz hakkı bulunmaz. Çekin karşılığının olmaması durumunda ise, banka bu durumu çeke kaydetmeli ve çekin ödenmediğini belirtmelidir. Bu durumda, çek hamilinin çekten doğan hakkı düşer ve çekin karşılığı olmasa bile, bu durum karşılıksız çek niteliğini kazanmaz.

Çekten Cayma

Çekten cayma, çeki düzenleyen kişinin muhatap bankaya ödeme talimatını geri çekmesidir. Bu durum, düzenleyenin çeki tedavüle çıkardıktan sonra, çekin ödenmemesi yönünde bir talimat vermesini ifade eder. TTK m. 799'a göre, ibraz sürelerinin geçmiş olması ve çekin süresi içinde ibraz edilmemiş olması durumunda çekten cayma mümkün olur. Bu durumda, muhatap bankanın çeki ödeme yetkisi kalkar ve çek bedelini ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar. Eğer ibraz süreleri geçtikten sonra çekten cayılmamışsa, muhatap banka çek bedelini ödeyip ödememekte serbesttir; ancak ödenen meblağ, düzenleyenin itiraz hakkını ortadan kaldırmaz. Bu durumda, banka çek bedelini ödemişse, keşideci bu duruma karşı itiraz edemez ve banka, ödeme konusunda serbest olur. Çekten cayma, esasen çeki düzenleyen kişinin muhatap bankaya karşı olan yükümlülüğünden geri dönmesi anlamına gelir ve bu durum sadece muhatap banka ile düzenleyen arasında geçerlidir.

Sonuç

Çek, ticari işlemler açısından büyük bir öneme sahip olan ödeme araçlarından biridir. Çek, vadesiz bir ödeme aracı olarak hızlı ve güvenilir bir ödeme sağlar. Ayrıca, ibraz süreleri ve çekten cayma gibi özellikleriyle tarafların hak ve yükümlülüklerini düzenleyerek ticari ilişkilerin güvenliğini artırır. Çekin vadesiz olarak düzenlenmesi, ibraz süreleri, bu sürelerin uzayabileceği durumlar ve çekten cayma gibi konular, çekin kullanımında dikkat edilmesi gereken önemli hususlardır. Bu rehberde belirtilen bilgiler, çek işlemlerini daha güvenli ve etkili bir şekilde yönetmenize yardımcı olacaktır.

Sıkça Sorulan Sorular

Çekte 10 Günlük Süre Ne Zaman Başlar?

Bir çek, düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün içerisinde; düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse 1 ay içerisinde; ödeme yeri ile düzenlenme yeri farklı ülkeler ise aynı kıtada olan ülkeler için 1 ay içerisinde, farklı kıtalarda yer alan ülkeler için ise 3 ay içerisinde muhatap bankaya ibraz edilmelidir.

Çekte 10 Gün Nasıl Hesaplanır?

Örneğin, elinde 05.05.2021 vade tarihli (ve ibraz süresi 10 gün) bir çek olan alacaklının ibraz süresi sonu 15.05.2021 tarihidir.

Çekte Zamanaşımı Süresi Ne Zaman Başlar?

6273 Sayılı Kanun'un 7. maddesi ile TTK'nın 726. maddesinde yapılan değişiklikle çeklerde 6 ay olan zamanaşımı süresi 3 yıla çıkarılmıştır. 3 yıllık zamanaşımı süresinin uygulanabilmesi için, çekin ibraz süresinin bitim tarihinin yasa değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten sonra olması gerekmektedir.

İbraz Süresi Nasıl Hesaplanır?

Çek, düzenlendiği ilde ödenecekse 10 gün içerisinde ibrazı gerekmektedir. Farklı bir ilde ödenecekse bu süre 30 gün olacaktır. İbraz süreleri hesaplanırken çek üzerinde yazılı düzenlenme günü esas alınır ve ibraz süresi düzenlenme gününden sonraki gün başlar.

Çekte Faiz Hangi Tarihten Başlar?

Usulüne uygun düzenlenmiş ve ibraz edilmiş bir çek söz konusu olduğunda faiz başlangıç tarihi keşide tarihi olacaktır. Bonoda ise ödeme tarihi olarak yazılı olan tarih esas alınacaktır.

Pazar Gününe Çek Kesilir Mi?

İbraz ve çeke ilişkin diğer işlemler için kanunca belirlenen sürelerin son günleri pazar gününe veya başka bir tatil gününe denk geldiğinde, süreler onu izleyen ilk iş günü kapsayacak şekilde uzar. Son gün hariç arada kalan tatil günleri süre hesabına dahil edilir.

Karşılıksız Çek Düzeltme Hakkı Kaç Gün?

Keşideci, keşide yeri ve keşide tarihine göre belirlenecek olan ibraz süresinin bitiminden itibaren on gün içinde çekin karşılıksız kalan kısmını, yüzde on tazminatı ve gecikme faizini öderse düzeltme hakkını kullanmış olacaktır.

Çekte Vade Tarihi Zorunlu Mu?

Çekte vade olmaz ve çek görüldüğünde ödenir. Bu, çeki çek yapan, nakit para hükmünde gösteren prensiplerdir. Ülkemizde ise çekte vade zorunlu değildir, ancak her yıl yürürlüğü uzatılan kanun maddesi sebebiyle çekte vade konulabilir.

Günü Gelmeyen Çek Tahsil Edilir Mi? Çek Keşide Tarihinden Önce İbraz Edilebilir Mi?

Çekler, üzerinde yazan düzenlenme tarihinden önce, ödenmek için muhatap bankaya ibraz edilemez. Henüz vadesi gelmemiş olan bir çek tahsil için bankaya ibraz edildiğinde, banka bu çeke işlem yapmayacaktır.

Çek Aynı Gün Hesaba Geçer Mi?

Bilgileri eksiksiz bir şekilde yazılan çek, takasa gönderilir. Takasa gönderilmesi, takas edilmesinin onaylanmasını beklemek anlamına gelir. Çekin takası onaylandıktan sonra, ödeme alacaklının hesabına 1-2 gün içerisinde geçer.

İbraz Süresi Ne Zaman Başlar?

İbraz süresi, çekin üzerinde yazılı düzenleme tarihinden itibaren başlar. İbrazın süresinde yapıldığı, çekin arkasına muhatap bankaca ibraz tarihinin yazılmış olmasıyla tespit edilir. İbrazın hangi sürelerde yapılması gerektiği 6102 sayılı TTK'nın 796. maddesinde düzenlenmiştir.

Çek Süresi Nedir?

Çekte vade yoktur; bu sebeple görüldüğünde ödenen bir kıymetli evraktır. Ancak ödeme yerlerine göre çekte birtakım ibraz süreleri düzenlenmiştir. Çek, keşide edildiği yerde ödenecekse ibraz süresi 10 gündür. Buradan anlaşılması gereken, düzenlendiği yer ile ödemesinin yapılacağı bankanın aynı yerde olmasıdır.

Çek Geçerlilik Süresi Kaç Yıldır?

Kambiyo senetlerinden sayılan ve uygulamada yoğun biçimde tedavüle sokulan çekte zamanaşımı süresi üç yıldır. Hamil, çek keşidecisine, cirantalara ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma haklarını ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmeden kullanmak durumundadır.

Çek Kaç Yıl Sonra İptal Olur?

Çekte zamanaşımı süresi 3 yıldır. Dolayısıyla, zamanaşımına uğramış çek ile kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip yapmak mümkün değildir. Zamanaşımına uğramış çek, kambiyo senedi vasfını yitirecektir. Üç yıl sonrasında artık çek delil başlangıcı olarak kullanılabilir.

Çeklerde 3 Yıllık Zamanaşımı Ne Zaman Başladı?

Zamanaşımı süresi, 6762 sayılı TTK'nın 726. maddesini değiştiren 6273 sayılı Kanunun 7. maddesinin yürürlüğe girdiği 03.02.2012 tarihinden önce ibraz süresi dolan çeklerde altı ay, bu tarihten sonra dolan çeklerde ise üç yıldır.

Çek Yaprağı Kaç Yıl Geçerlidir?

Muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için belirli bir miktar ödemekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, çekin üzerinde yazılı baskı tarihinden itibaren beş yıl içinde muhataba ibraz edilmemesi halinde sona erer.

Çekte Vade Tarihi Nedir?

Bir ödeme aracı olan çekte vade yoktur, çek görüldüğünde ödenir. Çeke vade yazılsa bile, çek geçersiz olmaz, vadeye dair kayıt yazılmamış sayılır. Çekte düzenleme yerinin ödeme yeriyle farklı olmasına göre on günlük, bir aylık ve üç aylık ibraz süreleri vardır.

Çek Ne Kadar Geçerli?

Bir çek, keşide edildiği yerde ödenecekse 10 gün, keşide edildiği yerden başka bir yerde ödenecekse 1 ay içinde muhataba ibraz edilmelidir. Bu sürelerin hesabında başlangıç günü geçerli değildir.

Çek Hangi Durumlarda Geçersiz Olur?

Çek üzerinde mutlaka ödenecek olan tutar para cinsinden yazılmalıdır. Yazım yanlışı ya da okunaksız yazılar olduğunda çek geçersiz olur. Çekin ödenmesi için bir bedele ve şarta bağlanmaması gerekir.

Çek Ödenmezse Ne Olur? (2024)

31 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, bankaların süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının bulunmaması halinde ödemekle yükümlü oldukları tutar 6.000 TL'den 9.270 TL'ye artırılmıştır.

Çekler Ne Zaman Takasa Girer?

Keşideci tarafın çeki tahsil edecek taraftan farklı bir bankayla çalışıyor olması durumunda, tahsilatı gerçekleştirecek taraf kendi bankası üzerinden ödemeyi alamaz. Kendisine çek yazılan tarafın herhangi bir mağduriyet yaşamaması ve ödemeyi kendi bankasından alabilmesi için çek takas işlemi devreye girer.

Çek Vadesi En Fazla Ne Kadar Olabilir?

Denizli Sarayköy’de 01.03.2022'de düzenlenmiş bir çek, Denizli Acıpayam’da ödenecekse ibraz süresi TTK 796'ya göre 10 gün olarak belirlenmiştir. Ödeme İstanbul'da yapılacaksa 01.04.2022 tarihine kadar ibraz edilebilir.

Çek 10 Gün İçinde Tahsil Edilmezse Ne Olur?

Çek üzerinde bulunan keşide tarihini müteakiben 10 gün içerisinde bankaya sunulmalıdır. Düzenleme yerinde 10 gün içerisinde sunulmayan çekler hakkında kambiyo yoluyla takip olanağı kalmamakta, genel hükümler çerçevesinde alacaklı/lehtar icra dairesi kanalıyla hak talep edebilmektedir.

Çek Hükmünü Ne Zaman Kaybeder?

Çek, keşide edildiği yerde ödenecekse 10 gün, keşide edildiği yerden başka bir yerde ödenecekse 1 ay içinde muhatap bankaya ibraz edilmelidir. Ödeneceği yerden başka bir yerde keşide edilen çek, keşide yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise 1 ay ve ayrı kıtalarda ise 3 ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.

Çekin Günü Geçerse Ne Olur?

İbraz süresi geçmişse, banka çek bedelini ödemekle mükellef değildir. İbraz süresinin sona ermiş olması şartına bağlı olarak ödeme konusunda muhatap bankaya tanınan bu seçimlik yetkinin yanı sıra keşideciye de çekten cayma hakkı tanınmıştır.

30 Şubat Tarihli Çek Geçerli Mi?

Takvimde bulunmayan bir gün olan 30 Şubat gibi tarihler, o ayın son günü olarak kabul edilerek geçerli sayılır. Ancak 32 Mart veya 33 Nisan gibi tarihler geçersiz kabul edilir.

Çek Davalarında Zamanaşımı Kaç Yıldır?

Senette İki Tarih Varsa?

Yargıtay, iki tarih varsa ileri olan tarihi vade tarihi saymakta ve yazılmamış kabul etmektedir. Bu iki tarihten eski olan tarih, keşide tarihi sayılmaktadır.

Çek İbraz Süresi Hafta Sonu Sayılır Mı?

İbraz ve çeke ilişkin diğer işlemler için kanunca belirlenen sürelerin son günleri pazar veya tatil gününe denk geldiğinde, süreler onu izleyen ilk iş gününe uzar. Son gün hariç arada kalan tatil günleri süre hesabına dahil edilir.

Keşide Tarihi Nedir?

Keşide tarihi, bir belgenin düzenlendiği tarihtir. Bu terim genellikle finansal belgelerde kullanılır, özellikle çek ve senetlerde. Keşide tarihi, belgenin hangi tarihte düzenlendiğini belirler ve sonraki işlemler için referans noktası sağlar.