Franchise sözleşmesi yazılı olmak zorunda mı? Bayilik sözleşmesi yazılı olmak zorunda mı? Franchise sözleşmesi nasıl olur? Franchise Sözleşmeleri Cezai Şart

Franchise Devir Sözleşmesi: Franchise Sözleşmesi Nasıl Olur? Cezai Şart

Franchise sözleşmesi nasıl olur? Franchise Sözleşmesinde Cezai Şart

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2020/1898 Esas ve 2022/1006 Karar Sayılı Kararına İlişkin İnceleme

Bu karar, franchise sözleşmeleri kapsamında taraflar arasındaki hukuki ilişkilerin nasıl şekillendiğini ve bu sözleşmelerde yer alan cezai şartların değerlendirilmesini konu alıyor. Özellikle, taraflar arasında akdedilen bir franchise sözleşmesinin ihlal edilmesi ve bu ihlal nedeniyle doğan uyuşmazlıklar hakkında önemli tespitler içeriyor.

Olayın Özeti:

Davacı taraf, davalı ile 10 yıllık süreyle geçerli bir franchise sözleşmesi imzaladığını ve davalının bu sözleşmeyi haksız olarak feshettiğini iddia etmiştir. Davacı, sözleşmeye aykırı hareketler nedeniyle davalının cezai şart ve danışmanlık bedellerini ödemesi gerektiğini ileri sürmüştür. Davalı ise sözleşmenin kendisiyle değil, şirketle zımnen devam ettirildiğini, sözleşmenin yazılı olarak feshedildiğini ve cezai şart taleplerinin haksız olduğunu savunmuştur.

Yargılama Süreci:

İlk derece mahkemesi, sözleşmenin fiilen davalı şirketle devam ettirildiği gerekçesiyle davalı kişi hakkında açılan davayı husumet yokluğundan reddetmiş ve danışmanlık bedelinin davalı şirketten tahsiline karar vermiştir. Ancak, cezai şart talebini reddetmiştir. Karar, davacı ve davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Yargıtay’ın Değerlendirmesi:

Yargıtay, davalı şirketin sözleşme ilişkisinin davacı ile zımnen devam ettiğini, ancak cezai şart taleplerinin Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) genel işlem koşulları kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Yargıtay, cezai şartın müzakere edilmeden sözleşmeye eklenmiş olması durumunda bu şartın geçersiz sayılabileceğini vurgulamış ve mahkemenin bu noktada eksik inceleme yaptığını belirterek kararı bozmuştur. Ayrıca, franchise veren tarafından sağlanması gereken eğitim, destek ve franchise sisteminin kullanım hakları gibi yükümlülüklerin de göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etmiştir.

Sonuç:

Bu karar, franchise sözleşmelerinde yer alan cezai şartların geçerliliğinin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini ve bu tür sözleşmelerde tarafların haklarının korunması için genel işlem koşulları ile ilgili hükümlerden yararlanılabileceğini göstermektedir. Kararın önemi, franchise sözleşmelerinin hukuki çerçevesinin nasıl şekillendiğini ve tarafların yükümlülüklerinin hangi şartlarda geçerli olduğunu vurgulamasıdır. Yargıtay’ın bu yöndeki kararları, hem franchise veren hem de alan taraflar için emsal teşkil edebilecek niteliktedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Franchise Sözleşmesi Nasıl Olur?Franchise sözleşmesi, bir franchise verenin (franchisor), franchise alana (franchisee), belirli bir marka ve iş modelini kullanma hakkı verdiği yazılı bir anlaşmadır. Bu sözleşme, taraflar arasındaki hak ve yükümlülükleri, franchise bedelini, süreyi, sözleşmenin feshi ve diğer hususları detaylı şekilde düzenler. İyi hazırlanmış bir franchising sözleşmesi, tarafların karşılıklı yükümlülüklerini netleştirir ve hukuki güvenlik sağlar.

Franchise Bedeli Nedir?Franchise bedeli, franchise alanın, franchise verene markasını ve iş modelini kullanma hakkı karşılığında ödediği ücrettir. Bu bedel genellikle başlangıçta bir kerelik ödenir ve ayrıca aylık veya yıllık olarak alınan cirodan belirli bir yüzde olarak sürekli ücretler de (royalty) olabilir.

Franchising Kaç Yıl İçin Yapılır?Franchising sözleşmeleri genellikle belirli bir süre için yapılır. Bu süre, taraflar arasında anlaşmaya bağlı olarak değişebilir ancak genellikle 5 ila 10 yıl arasında olabilir. Sözleşme süresi sona erdiğinde, taraflar sözleşmeyi yenileyebilir veya sona erdirebilir.

Bayilik Anlaşması Ne Demek? Franchise Sözleşmesinden Farkı?Bayilik anlaşması, bir firmanın ürünlerini veya hizmetlerini belirli bir bölgede satmak üzere bir bayiye verdiği yetkiyi düzenleyen bir sözleşmedir. Franchise sözleşmesinden farkı, bayilik anlaşmasında bayinin genellikle kendi iş modelini uygularken, franchise sözleşmesinde franchise alan, franchise verenin iş modelini, markasını ve sistemini birebir uygulamak zorundadır.

Franchise Sözleşmesi Yazılı Olmak Zorunda mı?Evet, franchise sözleşmesi yazılı olmak zorundadır. Türk Borçlar Kanunu’na göre, bu tür sözleşmelerin geçerliliği yazılı şekilde düzenlenmiş olmalarına bağlıdır. Yazılı sözleşme, tarafların hak ve yükümlülüklerini netleştirir ve hukuki güvenlik sağlar.

Bayilik Sözleşmesi Yazılı Olmak Zorunda mı?Evet, bayilik sözleşmeleri de yazılı olmak zorundadır. Yazılı sözleşme, tarafların haklarını ve yükümlülüklerini düzenleyerek, olası anlaşmazlık durumlarında hukuki dayanak sağlar.

Hangi Sözleşmeler Yazılı Olmak Zorunda?Türk Borçlar Kanunu’na göre, belirli sözleşmelerin yazılı olarak yapılması zorunludur. Bunlar arasında franchise ve bayilik sözleşmeleri, kira sözleşmeleri (belirli süreli kiralar), iş sözleşmeleri gibi ticari ve medeni hukuka ilişkin birçok sözleşme yer alır.

Bayilik Sözleşmesi Nasıl Feshedilir?Bayilik sözleşmesinin feshi, taraflar arasında yapılan anlaşmanın şartlarına bağlıdır. Fesih genellikle sözleşmede belirtilen belirli şartların yerine getirilmemesi veya belirli bir bildirim süresi verilmesi ile gerçekleşir. Eğer sözleşmede fesih şartları belirtilmemişse, Türk Borçlar Kanunu’ndaki genel fesih hükümleri uygulanır.

Franchise Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir?Franchise sözleşmesinin iptali, sözleşmede belirtilen fesih şartlarına göre yapılır. Genellikle sözleşmenin ihlali, tarafların karşılıklı anlaşması veya belirli bir bildirim süresi sonunda iptal gerçekleşir. İptal süreci, tarafların haklarını korumak adına dikkatle yönetilmelidir.

Franchise Sözleşmesi Hangi Kanuna Tabi?Franchise sözleşmeleri, genel olarak Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na tabidir. Bu kanunlar, sözleşmenin taraflarının hak ve yükümlülüklerini, fesih şartlarını ve olası uyuşmazlıkların çözüm yollarını düzenler.

Franchise Alan Tacir midir?Evet, franchise alan kişi veya şirket, Türk Ticaret Kanunu kapsamında tacir olarak kabul edilir. Tacir statüsü, franchise alanın ticari faaliyetlerde bulunması ve bu faaliyetlerin devamlılık arz etmesi nedeniyle kazanılır.

Franchise Süresi Bitince Ne Olur?Franchise süresi sona erdiğinde, sözleşme tarafların karşılıklı anlaşmasıyla yenilenebilir veya sona erdirilebilir. Süre bitiminde yenileme yapılmazsa, franchise alanın markayı ve iş modelini kullanma hakkı sona erer.

Franchising Ortaklığı Nedir?Franchising ortaklığı, bir franchise verenin, franchise alanla ortak bir şekilde işletmeyi yönetmesi anlamına gelir. Bu durumda, franchise alan ve franchise veren, işin yönetiminde ve kar paylaşımında ortak olur.

Franchise Sözleşmesi Bitince Ne Olur?Franchise sözleşmesi sona erdiğinde, franchise alan, franchise verenin markasını, iş modelini ve sistemini kullanma hakkını kaybeder. Taraflar arasında bir anlaşmaya varılmazsa, franchise alan, sözleşme süresi sonunda markayla ilgili tüm faaliyetleri durdurmalıdır.

Franchise Veren Şirketin Sorumluluğu Var mı?Evet, franchise veren şirketin, franchise alanın iş yapma sürecinde belirli sorumlulukları vardır. Bu sorumluluklar, sözleşme kapsamında belirlenmiş olabilir ve genellikle marka desteği, eğitim, pazarlama yardımı gibi hizmetleri içerir. Franchise veren, franchise alanın başarısı için gerekli desteği sağlamalıdır.

Franchise Devredilir mi?Franchise sözleşmeleri, tarafların karşılıklı anlaşmasıyla devredilebilir. Ancak, devrin gerçekleşebilmesi için franchise verenin onayı gerekmektedir. Devir işlemi, sözleşmede belirtilen şartlara uygun olarak yapılmalıdır.

Franchise Sözleşmesi Hangi Kanun?Franchise sözleşmeleri, genel olarak Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na tabi olup, bu kanunların hükümleri doğrultusunda düzenlenir ve uygulanır.

Şirketlerde Avukat Zorunlu mu? İlgili yazı için tıklayın