Malpraktis nedir? Malpraktis suç mu? Malpraktis davası kime karşı açılır? Yanlış tanı koyan doktor ceza alır mı? Hastaneye hangi durumlarda dava açılır?

Malpraktis Nedir?

Malpraktis, özellikle tıp alanında kullanılan ve sağlık meslek mensuplarının bilgi eksikliği, dikkatsizlik veya tecrübesizlik nedeniyle tıbbi standartlara aykırı bir şekilde hareket etmeleri anlamına gelen bir terimdir. Bu kavram, her ne kadar genellikle sağlık sektörü ile ilişkilendirilse de, aslında her meslek dalında ortaya çıkabilecek hatalı uygulamaları ifade edebilir.

Malpraktisin Kelime Anlamı

Malpraktis, Latince kökenli "Male" ve "Praxis" kelimelerinden türetilmiştir ve bu kelimeler, "hatalı uygulama" anlamına gelir. Herhangi bir mesleğin icrası sırasında meydana gelen hatalı uygulamalar olarak tanımlanabilir. Ancak günümüzde bu kavram, tıp alanında yaygın olarak kullanıldığı için "tıbbi malpraktis" yani "tıbbi hata" ile özdeşleşmiş durumdadır.

Tıp Alanında Malpraktis Ne Demektir?

Malpraktis terimi, genellikle tıbbi alanda "tıbbi malpraktis" olarak karşımıza çıkar. Bu, hekimler ve diğer sağlık profesyonellerinin, tıbbın gerektirdiği standartlara aykırı hareket etmesi durumunda ortaya çıkar. Tıbbi malpraktis, genellikle sağlık personelinin bilgisizliği, deneyimsizliği veya ilgisizliğinden kaynaklanır. Bu tür hatalar, hastaların zarar görmesine neden olabilir ve mağdurlar bu durumda tazminat talebinde bulunabilir. Ayrıca, bu durum cezai soruşturma ve kovuşturma süreçlerini de başlatabilir.

Hekimlik Meslek Etiği Kuralları Madde 13'te tıbbi malpraktis şöyle tanımlanmıştır: "Bilgisizlik, deneyimsizlik ya da ilgisizlik nedeniyle bir hastanın zarar görmesi ‘hekimliğin kötü uygulaması’ anlamına gelir."

Malpraktis Nedenleri

Malpraktisin temelinde üç ana unsur bulunur: Bilgisizlik, dikkatsizlik ve tecrübesizlik. Bu üç unsur, sağlık çalışanlarının tıbbi standartlara uymadıkları durumlarda ortaya çıkar ve aşağıda detaylandırılmıştır:

1. Bilgisizlik Nedeniyle Malpraktis

Sağlık sektörü, sürekli gelişen ve yenilenen bir alandır. Yeni yöntemler, teknolojiler ve ilaçlar sürekli olarak tıbbi pratiğe girmekte ve bu durum, sağlık meslek mensuplarının sürekli bir öğrenme sürecinde olmasını gerektirmektedir. Bir sağlık profesyonelinin, uzmanlık alanıyla ilgili güncel bilgiye sahip olmaması ve bu eksiklik nedeniyle hatalı bir uygulama yapması, malpraktis olarak kabul edilir.

Örneğin, bir beyin cerrahının beyinle ilgili en güncel bilgilere sahip olması beklenirken, bir göz hastalıkları uzmanından bu derece ileri düzeyde bilgi sahibi olması beklenemez. Ancak, her iki uzman da kendi alanlarında ileri düzey bilgi sahibi olmalıdır.

2. Dikkatsizlik Nedeniyle Malpraktis

Sağlık meslek mensuplarının temel yükümlülüklerinden biri, hastaya zarar vermemek için gereken tüm tedbirleri almaktır. Dikkat ve özen yükümlülüğü, hastanın zarar görmemesi için hayati önem taşır. Sağlık tesislerinin organizasyonu, sağlık çalışanlarının dikkatini dağıtabilecek unsurları en aza indirecek şekilde düzenlenmelidir. Aksi halde, sağlık çalışanlarının dikkat dağınıklığı nedeniyle malpraktis vakaları yaşanabilir.

3. Tecrübesizlik Nedeniyle Malpraktis

Sağlık meslek mensupları, eğitim süreçleri boyunca hem teorik hem de pratik bilgi edinirler. Ancak, tıbbi müdahale sırasında yeterli tecrübeye sahip olmayan bir sağlık profesyoneli, malpraktise neden olabilir. Hekimler, bir tıbbi müdahaleyi üstlenmeden önce bilgi ve tecrübe seviyelerini doğru değerlendirmeli ve gerekirse hastayı daha deneyimli bir uzmana yönlendirmelidir.

Örneğin, estetik cerrahi alanında uzman olmayan bir kulak burun boğaz uzmanı, rinoplasti (burun estetiği) gibi ileri düzey tecrübe gerektiren bir operasyonu üstlenmemeli ve hastayı estetik cerrahide uzman bir hekime yönlendirmelidir.

Malpraktis Çeşitleri Nelerdir?

Malpraktis, tıbbi sürecin farklı aşamalarında ortaya çıkabilir. Aydınlatma, teşhis, tedavi ve bakım süreçlerinde malpraktis meydana gelebilir:

1. Aydınlatma Sürecinde Malpraktis

Aydınlatma, tıbbi müdahalenin hukuka uygun olabilmesi için hastanın bilgilendirilmesi sürecidir. Hastaya, tıbbi müdahalenin ne olduğu, nasıl yapılacağı, alternatif tedavi yöntemleri ve riskleri hakkında bilgi verilmelidir. Bu bilgilendirme, eksiksiz yapılmadığı takdirde hastanın uğrayacağı zararlar, malpraktis olarak değerlendirilir.

2. Teşhis Sürecinde Malpraktis

Hastalıkların teşhis edilmesi ve doğru tedavi yönteminin belirlenmesi, hekimlerin sorumluluğundadır. Yanlış teşhis, yanlış tedavi uygulanmasına yol açabilir ve bu durum malpraktis olarak kabul edilir. Ayrıca, teşhis için gerekli testlerin yapılmaması veya geç yapılması da malpraktis olarak değerlendirilebilir.

Örneğin, laboratuvar hatası nedeniyle yanlış teşhis koyan bir hekimin malpraktis sorumluluğu doğabilir.

3. Tedavi Sürecinde Malpraktis

Tedavi sürecinde yapılan hatalar, tedavinin başarısız olmasına veya hastanın zarar görmesine neden olabilir. Yanlış ilaç kullanımı veya cerrahi müdahale sırasında yapılan hatalar, malpraktis olarak kabul edilir. Ayrıca, ilaç hataları eczacılar tarafından da yapılabilir.

4. Bakım Sürecinde Malpraktis

Bakım süreci, tedavi sonrasında hastanın iyileşmesi için gerekli olan süreçtir. Hekimler, hastaların bu süreçte doğru şekilde bilgilendirilmesini ve gerekli talimatların verilmesini sağlamalıdır. Bakım sürecinde yapılan hatalar, hem hekimlerin hem de hemşirelerin sorumluluğunda olabilir.

Velhasıl kelam, malpraktis sağlık alanında ciddi sonuçlar doğurabilecek bir kavramdır ve her sağlık profesyonelinin bu konuda dikkatli ve bilgili olması gerekir. Hatalı bir uygulamanın önüne geçebilmek için sürekli eğitim ve dikkat gereklidir.

Hekimlik Meslek Etiği Kuralları Madde 13, tıbbi malpraktis (hatalı tıbbi uygulama) konusuna değinen bir düzenlemedir. Bu maddeye göre:

Madde 13: "Bilgisizlik, deneyimsizlik ya da ilgisizlik nedeniyle bir hastanın zarar görmesi, 'hekimliğin kötü uygulaması' anlamına gelir."

Bu madde, hekimlerin mesleklerini icra ederken sahip olmaları gereken bilgi, deneyim ve özen yükümlülüklerini vurgular. Hekimlerin, tıbbi standartlara uygun hareket etme sorumluluğu bulunmaktadır ve bu yükümlülüklerin ihlali, tıbbi malpraktis olarak değerlendirilir.

Malpraktis Halinde Hukuki Süreç

Malpraktis durumunda, hukuki süreç genellikle üç ana yolla yürütülmektedir:

tazminat davası, ceza davası ve disiplin soruşturması. Bu süreçler şu şekilde işler:

1. Tazminat Davası:

Malpraktis nedeniyle zarara uğrayan hasta veya yakınları, sağlık meslek mensubuna karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Bu davada, zarar gören taraf, malpraktis nedeniyle uğradığı zararın giderilmesini talep eder. Tazminat davaları genellikle asliye hukuk mahkemelerinde görülür. Davacının, zararın meydana geldiğini ve bu zararın sağlık personelinin hatalı uygulamasından kaynaklandığını ispat etmesi gerekmektedir.

2. Ceza Davası:

Malpraktis vakalarında, eğer sağlık personelinin kusurlu hareketi ceza kanunlarına göre bir suç teşkil ediyorsa (örneğin, taksirle adam yaralama veya taksirle ölüme sebebiyet verme gibi), mağdur veya savcı tarafından ceza davası açılabilir. Bu davada, sağlık personelinin kusurlu davranışı sonucunda meydana gelen zarar nedeniyle cezalandırılması talep edilir. Ceza davaları, savcılık tarafından yürütülür ve ağır ceza mahkemelerinde görülür.

3. Disiplin Soruşturması:

Sağlık personelinin malpraktis nedeniyle meslek etik kurallarını ihlal ettiği tespit edilirse, bağlı olduğu meslek odası veya sağlık kuruluşu tarafından disiplin soruşturması başlatılabilir. Bu süreçte, sağlık personeli hakkında uyarı, kınama, para cezası, geçici veya kalıcı meslekten men gibi disiplin cezaları verilebilir. Disiplin soruşturması, genellikle meslek odaları veya sağlık bakanlığı gibi ilgili otoriteler tarafından yürütülür.

İspat Yükümlülüğü:

Bu süreçlerde, özellikle tazminat ve ceza davalarında, davacının (hasta veya hasta yakınının) malpraktisin meydana geldiğini, zararın bu nedenle oluştuğunu ve sağlık personelinin kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekmektedir. İspat yükü, iddia sahibi tarafa aittir.

Uzman Görüşü:

Malpraktis davalarında, genellikle tıbbi bilirkişi raporlarına başvurulur. Bilirkişiler, sağlık personelinin tıbbi uygulamasının standarda uygun olup olmadığını değerlendirir ve bu raporlar mahkemeye sunulur.

Zamanaşımı:

Malpraktis davalarında zamanaşımı süreleri de önemlidir. Tazminat davaları için genellikle 2 yıl içinde dava açılması gerekir. Ancak bazı durumlarda, olayın ortaya çıkış şekline göre bu süreler uzayabilir.

Bu süreçlerin her biri, malpraktis iddiasının niteliğine ve ortaya çıkan zararın boyutuna göre ayrı ayrı veya birlikte yürütülebilir. Bu tür durumlarda hukuki destek almak, mağdur taraf için süreçlerin daha doğru ve etkin bir şekilde yönetilmesi açısından önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Malpraktis suç mu?Evet, malpraktis suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 89. maddesinde düzenlenmiştir. Taksirle yaralama suçu, doktorun yanlış tedavi uygulaması sonucunda hastanın yaralanması durumunda oluşur.

Malpraktis örnekleri nelerdir?Malpraktis, doktorun veya ilgili sağlık kuruluşunun ilgisizliği, özensizliği, deneyimsizliği ve bilgisizliği nedeniyle hastanın hatalı teşhis, eksik bakım, eksik tedavi veya yanlış tedavi sonucunda zarar görmesidir.

Yanlış tanı koyan doktor ceza alır mı?Evet, doktor, yanlış tedavilerinin neticesinde oluşmuş zararlardan hem tazminat anlamında (özel hukuk) hem de ceza hukuku anlamında (hapis, adli para cezası veya diğer cezai yaptırımlar) sorumlu tutulabilir.

Malpraktis neden olur?Malpraktis, doktor hatası, yanlış teşhis veya sağlık görevlisinin ihmali sonucu meydana gelir. Bu tür durumlar, tazminat, zararın telafi edilmesi, hastane faturalarının iptali, yeni tedavi olanağı sunulması ve hatalı tarafın cezalandırılması gibi sonuçlar doğurabilir.

Malpraktis davası sicile işler mi?Beş yıllık denetim süresi içinde kasten bir suç işlenmemesi halinde, ceza verilmemiş gibi sonuç doğar ve verilen hüküm adli sicil kaydına (sabıka) işlenmez.

Malpraktis riski nedir?Malpraktis, hekimin bilgisizliği, tecrübesizliği veya hatası nedeniyle hastanın zarar görmesi durumudur. Bu tür durumlar hukuk sistemi tarafından güvence altına alınmıştır.

Doktor hata yaparsa ne olur?Doktor, hastaya tedavi uygularken gerekli özen yükümlülüğünü göstermekle yükümlüdür. Eğer doktor hata yaparsa, hasta doktoru şikayet edebilir ve malpraktis davası açabilir.

Doktor hatasına ne denir?Doktor hatası, malpraktis olarak adlandırılır. Bu durum, hekimin bilgisizliği, deneyimsizliği veya ilgisizliği nedeniyle hastanın zarar görmesi anlamına gelir.

Malpraktis davalarına kim bakar?Malpraktis nedeniyle açılan tazminat davaları, Asliye Ticaret Mahkemelerinde görülür. Hekimin mesleki sorumluluk sigortasına karşı da dava açılabilir.

Malpraktis davası nasıl açılır?İdare mahkemesinde dava açmadan önce, zararın ve hekim hatasının öğrenilmesini takiben 1 yıl ve her hâlükârda 5 yıl içinde ilgili idareye tazminat talebiyle başvuru yapılmalıdır. Başvurunun reddedilmesi halinde malpraktis sebebiyle tam yargı davası açılabilir.

Malpraktis Yasası nedir?Malpraktis Yasası, hekimin yanlış teşhis koyması, hastaya yanlış tedavi uygulanması veya tedavinin gecikmesi gibi durumları düzenler. Bu tür durumlar malpraktis olarak kabul edilir.

Yanlış tedavi uygulayan doktor nereye şikayet edilir?Yanlış tedavi uygulayan doktor hakkında tam yargı davası, idare mahkemelerinde açılır. Yetkili mahkeme, yanlış tıbbi uygulamanın yapıldığı yerdeki idare mahkemesidir.

Malpraktis davası kime karşı açılır?Malpraktis nedeniyle doğrudan özel sağlık kurumları ve bağımsız çalışan doktorlar gibi özel sektörde faaliyet gösteren sağlık kuruluşlarına karşı tazminat davası açılabilir.

Yanlış teşhis koyan doktor nereye şikayet edilir?Yanlış teşhis koyan doktor hakkında tam yargı davası, idare mahkemelerinde açılır. Yetkili mahkeme, yanlış teşhisin yapıldığı yerdeki idare mahkemesidir.

Malpraktis cezası ne kadar?Basit hali için öngörülen ceza, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Ancak suçun niteliğine göre cezanın miktarı artabilir.

Doktor hatası hangi suç?Doktor hatası, hastanın vücut bütünlüğüne zarar verdiği durumda taksirle yaralama veya taksirle ölüme sebebiyet verme suçu oluşturabilir. Suçun niteliği, hastada meydana gelen zarara göre değişir.

Konsültasyon ne anlama gelir?Konsültasyon, bir hastanın takibi ve tedavisi konusunda ilgili dal hekimlerinden alınan bilgi, tecrübe ve önerilere uyularak yapılan hastanın izlenmesine verilen isimdir.

Malpraktis hangi suç?Malpraktis, Türk Ceza Kanunu'nun 89. maddesinde taksirle yaralama suçu olarak yer alır. Bu durumda, doktorun hatalı tedavisi sonucunda hastanın yaralanması durumunda taksirle yaralama suçu oluşur.

Malpraktis tazminatını kim öder?Hekimin hatası kasıtlı değilse, malpraktis tazminatını devlet üstlenir. Ancak hekim hatası kasıtlı ise, tazminat sorumluluğu hekime ait olur.

Malpraktis mi komplikasyon mu?Malpraktis, doktorun bilgi, beceri, özen, dikkat ve deneyim eksikliğinden kaynaklanır. Komplikasyon ise doktorun gerekli tüm özeni göstermesine rağmen istenmeyen sonuçların ortaya çıkması durumudur.

Malpraktis davaları kaç yıl sürer?Malpraktis davalarının zamanaşımı süresi, hasta-doktor ilişkisinin sözleşmeye dayanıp dayanmamasına bağlı olarak değişir. Sözleşmeye dayanan talepler için 5 yıl, haksız fiil hükümlerine dayanan talepler için 2 yıl ile sınırlıdır.

Malpraktis kaç yıl?Eser sözleşmesine dayalı olarak açılacak malpraktis davalarının zamanaşımı süresi 5 yıldır. Ancak doktorun tıbbi uygulama konusunda ağır kusuru varsa, zamanaşımı süresi 20 yıl olabilir.

Hastaneye hangi durumlarda dava açılır?Hastaneye dava açılabilecek durumlar arasında bilgisizlik, deneyimsizlik veya ilgisizlik nedeniyle bir hastanın zarar görmesi, tedavi sözleşmesine aykırı davranışlar ve hastaya bilerek zarar verilmesi yer alır.

Malpraktisin cezası nedir?Malpraktisin cezası, Türk Ceza Kanunu'nun 89. maddesi gereğince üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.

Hangi durumlarda tazminat davası açılır?Maddi ve manevi tazminat davası, ölüm, yaralanma veya başkaca maddi zarara neden olan eylem veya işlemi gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişilere karşı açılabilir. Haksız fiillerde, tazminat davası, haksız fiili işleyen kişiye karşı açılır.