T.C. HGK : Yabancı Para Alacağı Üzerinden Ödeme Emri Düzenlenemez Yabancı para alacağı icra takibi nasıl yapılır? Yabancı para alacağına hangi faiz uygulanır?

T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 22.05.2024 tarihli ve 2023/957 Esas, 2024/281 K. Kararın İncelenmesi

Giriş:

Bu yazıda, T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 22.05.2024 tarihli ve 2023/957 Esas, 2024/281 Karar sayılı kararını inceleyeceğiz. Karar, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi'nin 12. Hukuk Dairesi tarafından verilen ve Yargıtay 12. Hukuk Dairesi tarafından bozulmuş olan bir karara karşı direniş kararının temyizi üzerine verilmiştir. Uyuşmazlık, ödeme emrinde yabancı para alacağının Türk Lirası (TL) karşılığının gösterilmemesi nedeniyle takibin iptaline karar verilip verilmeyeceği üzerine odaklanmıştır.

Olayın Özeti:

Borçlular vekili, alacaklı vekili tarafından başlatılan kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte ödeme emrinde yabancı para alacağının TL karşılığının yazılmadığını ileri sürerek takibin iptalini talep etmiştir. İlk Derece Mahkemesi, şikâyetin reddine karar vermiş; bu karar, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından onaylanmış ancak Yargıtay 12. Hukuk Dairesi tarafından bozulmuştur. Bozma kararına karşı Bölge Adliye Mahkemesi direnmiş ve konu Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun önüne gelmiştir.

Hukuki Değerlendirme:

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, bu olayda, borçlunun ödeme emrinde yabancı para alacağının TL karşılığının gösterilmemesinin kamu düzeni ile ilgili bir eksiklik olup olmadığını değerlendirmiştir. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 58. maddesi uyarınca, takip talebinde yabancı para alacağının TL karşılığının gösterilmesi zorunludur. Aynı zorunluluk, İİK 60. maddesine göre ödeme emri için de geçerlidir. Bu eksikliğin kamu düzeniyle ilgili olduğu, dolayısıyla süresiz şikâyet konusu olabileceği, daha önceki Yargıtay içtihatlarında da belirtilmiştir.

Somut olayda, takip talebinde yabancı para alacağının TL karşılığının gösterildiği, ancak ödeme emrinde gösterilmediği anlaşılmaktadır. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, bu eksikliğin kamu düzeniyle ilgili olduğunu belirterek, ödeme emrinin iptaline karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir. Ancak Bölge Adliye Mahkemesi, bu eksikliğin maddi hata niteliğinde olduğunu ve borçluya süresiz şikâyet hakkı tanımayacağını savunmuştur.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, kamu düzeni kavramının toplumun genel çıkarlarını korumaya yönelik kurallar bütününü ifade ettiğini, bu tür kuralların ihlalinin toplumun temel yapısına zarar verebileceğini vurgulamıştır. Kurul, ödeme emrinde yabancı para alacağının TL karşılığının gösterilmemesinin, kamu düzenini ilgilendiren bir durum olarak değerlendirilmesi gerektiğine karar vermiştir.

Sonuç:

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, somut olayda kamu düzeni ilkesinin ihlal edildiği gerekçesiyle ödeme emrinin iptaline karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir. Bu karar, ödeme emirlerinde alacakların doğru ve eksiksiz bir şekilde belirtilmesinin önemini bir kez daha vurgulamaktadır. Bu tür eksikliklerin kamu düzenini ilgilendirdiği, dolayısıyla her aşamada dikkate alınması gerektiği, içtihatlarla pekiştirilmiş bir durumdur.

Bu karar, alacaklıların takip işlemlerinde dikkat etmeleri gereken hususları netleştirmekte ve borçluların haklarını korumak adına önemli bir içtihat oluşturmaktadır. Takip işlemlerinin hukuka uygun bir şekilde yürütülmesi, hem alacaklı hem de borçlu taraflar için güvenli bir hukuk sisteminin temel taşlarından biridir.

KARŞI OY : Ödeme emrinde TL karşılığının gösterilmemesinin kamu düzeniyle ilgili bir eksiklik olmadığını ve borçlunun bu şikâyeti yapmasının hakkın kötüye kullanımı olduğunu savunarak, çoğunluk görüşüne katılmamaktadır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Yabanci para alacaklarında hangi kur?

Alacaklı alacağını yabancı para olarak isteyebileceği gibi vade veya fiili ödeme tarihindeki kur üzerinden de talepte bulunabilir.

Yabancı para alacağına hangi faiz uygulanır?

Sözleşmede daha yüksek akdi veya gecikme faizi kararlaştırılmadığı hallerde, yabancı para borcunun faizinde Devlet Bankalarının o yabancı para ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı uygulanır.

Yabancı para borçlarında gecikme faizi istenir mi?

Yabancı para borçlarında temerrüt faizine ilişkin olarak 3095 sayılı Kanun düzenleme getirmektedir. 1984 tarihli bu Kanuna 14/11/1990 itibarıyla 3678 sayılı Kanun ile eklenen 4/a hükmüne göre, taraflar sözleşmede yabancı para borçları için de bir akdi faiz veya temerrüt faizi oranı belirleyebilmektedir.

Yabancı para alacağı icra takibi nasıl yapılır?

Alacak olarak yabancı para, yani döviz ile ifade edimiş ise alacaklı, döviz olarak ilamsız icra takibi yapamaz. Yabancı para döviz Euro İcra Takibi alacaklının, isteğine göre döviz alacağını Türk parasına çevirmesi ve Türk parası üzerinden icra takip talebinde bulunması (m.58/3) gerekir (BK m.83, II).