Marka Hakkına Tecavüz Suçu Nedir? Marka davaları nerede açılır? Markanın hükümsüzlüğü davası nerede açılır?

Marka Hakkına Tecavüz Suçu Nedir?

Marka hakkına tecavüz suçu, başkasına ait bir markanın yetkisiz bir şekilde kullanılması, taklit edilmesi veya karıştırılacak derecede benzerinin yapılması suretiyle işlenen bir suçtur. Bu suç, genellikle ticari çıkar sağlamak amacıyla başkalarının markalarını kullanarak kazanç elde etmek isteyen kişiler tarafından işlenir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 30. maddesi, marka hakkına tecavüz suçunu düzenler ve bu suçu işleyenlere karşı ciddi cezai yaptırımlar öngörür. Marka hakkı, bir işletmenin ürün ve hizmetlerini diğerlerinden ayıran, işletmenin ticari kimliğini temsil eden bir unsurdur. Bu nedenle marka, işletmeler için çok önemli bir varlık olup korunması için hukuki düzenlemeler yapılmıştır.

Marka Hakkı ve Tescilin Önemi

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre marka hakkına tecavüz suçu ile mücadele edebilmek için markanın tescilli olması gerekmektedir. Türkiye’de marka hakkının korunabilmesi için markanın Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tescil edilmesi zorunludur. Tescilli olmayan markalar, ceza hukuku açısından korunmaz, ancak tescilli markalar ceza hukuku kapsamında ciddi şekilde korunmaktadır. Bu koruma, markanın izinsiz kullanımı, taklit edilmesi, başka bir marka ile karıştırılmasına yol açacak şekilde benzerinin üretilmesi gibi durumları kapsar. Tescilli bir marka, sahibi tarafından izinsiz kullanıldığı durumda, marka hakkının ihlali nedeniyle cezai ve hukuki yollara başvurulabilir.

Marka Hakkına Tecavüz Suçunun Unsurları

Marka hakkına tecavüz suçu, genellikle iki şekilde işlenir:

1. İktibas Suretiyle Tecavüz (Aynen Taklit Etme): İktibas, bir markanın bire bir taklit edilmesidir. Tescilli bir markanın, izinsiz bir şekilde tamamen aynısının üretilmesi veya kullanılması durumu iktibas suretiyle tecavüz suçu olarak kabul edilir. Örneğin, orijinal bir markanın logosunun, yazı stili, renk ve şekil özelliklerinin aynen kopyalanması bu suçu oluşturur.

2. İltibas Suretiyle Tecavüz (Karıştırılma İhtimali Yaratacak Şekilde Taklit Etme): İltibas ise, orijinal bir markaya benzer bir işaret kullanarak tüketicinin yanıltılmasıdır. Bu durumda taklit edilen marka tamamen kopyalanmaz; ancak benzer şekilde oluşturulup tüketicinin, taklit markayı orijinal marka zannetmesi sağlanır. Bu tip suçlar, özellikle pazarda bilinen markaların itibarı üzerinden haksız kazanç elde etmek amacıyla işlenir.

Marka Hakkına Tecavüz Suçunda Suçun İşlenme Yolları

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 30. maddesi, marka hakkına tecavüz suçunun çeşitli şekillerde işlenebileceğini düzenler. Suçun işlenme yolları şunlardır:

• Mal Üretmek veya Hizmet Sunmak: Tescilli bir markanın yetkisiz şekilde kullanılması suretiyle mal üretmek ya da hizmet sunmak.

• Satışa Arz Etmek veya Satmak: Taklit ürünlerin pazara sunulması, satışa çıkarılması veya satılması.

• İthal veya İhraç Etmek: Taklit edilen markaya sahip ürünlerin yurda ithali veya yurtdışına ihracatı.

• Ticari Amaçla Satın Almak, Bulundurmak, Nakletmek veya Depolamak: Tescilli markanın taklit edildiği ürünlerin ticari amaçla depolanması, nakledilmesi veya satın alınması.

Marka hakkına tecavüz suçu, bu seçimlik hareketlerden herhangi birinin gerçekleştirilmesiyle meydana gelir. Yani, sadece ürünlerin satışı değil, bunların üretilmesi, depolanması veya taşınması da bu suçu oluşturur.

Marka Hakkına Tecavüz Suçunun İşlenme Yolları: Online Platformlar

Son yıllarda teknoloji ve dijital ticaretin gelişmesiyle birlikte marka hakkına tecavüz suçları internet üzerinden işlenmeye başlamıştır. Facebook, Instagram, Twitter gibi sosyal medya platformlarında veya Amazon, eBay, Trendyol gibi e-ticaret sitelerinde taklit ürünlerin satışa sunulması oldukça yaygındır. Bu platformlarda yapılan satışlar aracılığıyla orijinal markalar taklit edilerek tüketicilere sunulur ve markanın itibarı zedelenir. Bu nedenle marka sahipleri, sosyal medya ve online platformlarda yapılan marka ihlallerine karşı hızla harekete geçmeli ve şikayette bulunmalıdır. Savcılıklar da bu platformlar üzerinden yapılan marka hakkı ihlallerini tespit edebilmek için açık kaynak araştırması yaparak suçun işlenip işlenmediğini inceleyebilir.

Marka Hakkına Tecavüz Suçunun Cezaları

Marka hakkına tecavüz suçuna ilişkin cezalar 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 30. maddesi kapsamında belirlenmiştir. Bu suçun işlenmesi durumunda fail, hapis cezası ve adli para cezası ile cezalandırılır. Kanuna göre marka hakkına tecavüz eden kişilere verilen cezalar şunlardır:

1. Marka Hakkına Tecavüz Suçu Cezası: Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz eden, bu markayı kullanarak mal üreten, satışa sunan, ithal veya ihraç eden, ticari amaçla satın alan, nakleden ya da depolayan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

2. Marka Koruma İşaretini Kaldırma Suçu Cezası: Bir malın marka koruması olduğunu belirten işaretin, yetkisiz bir şekilde mal veya ambalaj üzerinden kaldırılması durumunda kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

3. Yetkisiz Tasarruf Suçu Cezası: Başkasına ait marka hakkı üzerinde yetkisiz şekilde tasarrufta bulunan kişi (örneğin, markayı izinsiz devretme veya lisans verme), 2 yıldan 4 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası alabilir.

Bu suçlar ayrıca bir tüzel kişi tarafından işlenmişse, tüzel kişi hakkında güvenlik tedbirlerine de hükmedilebilir. Örneğin, tüzel kişinin ticaret yapma yetkisi sınırlandırılabilir veya malvarlığına el konulabilir.

Marka Hakkına Tecavüz Suçunda Şikayet Hakkı ve Zamanaşımı

Marka hakkına tecavüz suçu, şikayete tabi bir suçtur. Bu nedenle, suçun mağduru olan marka sahibi, fiili öğrendikten sonra 6 ay içinde şikayetçi olmalıdır. Şikayet süresi dolduğunda savcılık tarafından soruşturma açılamaz ve suç cezasız kalır. Ancak, şikayet süresi içinde yapılan şikayetler doğrultusunda savcılık tarafından soruşturma başlatılır ve ceza davası açılır. Marka hakkına tecavüz suçlarında dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır. Yani, suçun işlenmesinden itibaren 8 yıl içinde dava açılmamışsa zamanaşımı süresi dolmuş olur ve dava açılamaz.

Marka Hakkına Tecavüz Suçunda Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi

Etkin pişmanlık, failin suçu işledikten sonra pişmanlık göstermesi ve suçun zararlarını gidermesi durumunda cezasının indirilmesini sağlayan bir kurumdur. Marka hakkına tecavüz suçunda da etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilir. Kanuna göre, taklit edilen markalı ürünleri satan bir kişi, bu ürünlerin nereden temin edildiğini yetkililere bildirirse ve bu suretle ürünlerin üretildiği yerler ortaya çıkarılırsa, fail hakkında ceza verilmez. Bu hüküm, suçun aydınlatılması ve taklit ürünlerin üretiminin engellenmesi amacıyla getirilmiştir. Failin etkin pişmanlık göstermesi durumunda, suçun ağırlığına göre cezasında indirime gidilebilir ya da tamamen cezasızlık uygulanabilir.

Marka Hakkına Karşı İşlenen Suçlarda Görevli Mahkeme

Marka hakkına karşı işlenen suçlarda görevli mahkeme, Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi’dir. Fikri ve Sınai Haklar Mahkemeleri, marka hakkı ihlalleri gibi fikri mülkiyet suçlarına özgü olarak kurulmuş özel mahkemelerdir. Bu mahkemeler, ceza muhakemesi kurallarına göre yargılama yaparak marka hakkına tecavüz suçlarını karara bağlar.

Sonuç: Marka Hakkına Tecavüz Suçu ile Mücadelede Etkili Hukuki Yollar

Marka hakkı, işletmelerin en önemli ticari varlıklarından biridir ve ticari faaliyetin sürdürülebilirliği açısından büyük öneme sahiptir. Marka hakkına tecavüz suçu, markanın itibarı ve ticari değeri üzerinde ciddi olumsuz etkiler yarattığı için hukuken ciddi yaptırımlar öngörülmüştür. Marka sahibi, markasına yapılan ihlallere karşı hukuki ve cezai yollara başvurabilir. Bu yollardan biri olan şikayet hakkını kullanarak, failin cezalandırılmasını talep edebilir. Ayrıca, mağdurun uğradığı maddi zararların tazmini için hukuk mahkemelerinde tazminat davası açma hakkı da bulunmaktadır.

Marka Hakkına Tecavüz Suçu/Marka Suçları Yargıtay Kararları

Marka Hakkına Tecavüz Suçunda Avukatın Takip YetkisiPolo Lauren Company LP. firmasının yetkilisi tarafından verilen vekâletnamenin içeriğinde, gümrük veya başka süreçlerin takibi için belirli iletişim şekillerinin kullanılacağına dair kısıtlamalar yer almıştır. Bu durumda, avukatın dosyada şikayet hakkını kullanabilmesi için markanın sahibi tarafından verilen özel izinlerin aslı veya onaylı örnekleri dosyada bulunmalıdır. Bu belgelerin eksikliği durumunda davanın düşürülmesi gerekir. Ancak, yargılama sırasında bu hususa dikkat edilmemesi bozma sebebi olarak değerlendirilmiştir (Yargıtay 7. Ceza Dairesi - 2022/15974).

Tek Oyuncak Yakalansa Bile Marka Hakkını İhlal Suçu OluşurBir iş yerinde yapılan aramada, katılan firmaya ait tescilli marka ile taklit edilmiş tek bir oyuncak bile bulunmuşsa, marka hakkına tecavüz suçu oluşur. Bu durumda sanığın taklit ürünü bilerek bulundurmadığını iddia etmesi savunma olarak kabul edilmez. Bilirkişi raporu, ürün üzerindeki markanın taklit edildiğini doğrularsa sanık hakkında mahkumiyet kararı verilmesi gerekir (Yargıtay 7. Ceza Dairesi - 2022/8033 E. , 2022/13734 K.).

Marka Hakkını İhlal Suçunda Taklit Ürünlerin Müsadere EdilmesiMarka hakkına tecavüz suçundan mahkumiyet kararı verilmişse, taklit ürünlerin de müsadere edilmesi gerekmektedir. Ancak, denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmemesi durumunda açıklanması geri bırakılan mahkumiyet kararı ortadan kalkar ve bu da taklit ürünlerin geri iadesi sonucunu doğurur. Bu nedenle, taklit ürünlerin müsaderesi kararı, bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - 2020/3173 E. , 2021/3282 K.).

İnternette Marka Hakkına Tecavüz ve Haksız Rekabet Suçuİnternet üzerinde sadece alan adı kullanılarak yapılan bir eylem, marka hakkına tecavüz suçunun unsurları arasında sayılmamaktadır. Ancak, bu eylem haksız rekabet suçu oluşturabilir. Bu nedenle, haksız rekabet suçu üzerinde durulmadan marka hakkına tecavüz suçundan hüküm kurulması bozma nedenidir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - 2021/4403 E. , 2021/7178 K.).

Marka Suçunda Orijinal Markanın Temin EdilememesiOrijinal ürünlerin temin edilememesi ve piyasada bulunmaması, sanığın savunmalarında taklit ürün satmadığını iddia etmesi durumunda beraat kararı verilmesi gerekir. Şikayetçi firma, orijinal ürünü sağlayamadığı durumda, sanığın taklit ürün sattığına dair kesin bir kanıt sunulamadığı için şüpheden sanık yararlanır ilkesi gereği beraat kararı verilmesi zorunludur (Yargıtay 7. Ceza Dairesi - 2021/15747 E. , 2022/1772 K.).

İltibas Suretiyle Marka Hakkına Tecavüz Suçunun Unsurlarıİltibas suçu, tüketicilerde markaların karıştırılmasına yol açacak şekilde taklit ürünlerin piyasaya sürülmesiyle oluşur. Ancak, orijinal ürün ve taklit ürün arasındaki farklar belirgin ise ve iltibas ihtimali düşükse, mahkumiyet kararı verilmesi bozma nedeni olarak değerlendirilebilir (Yargıtay 7. Ceza Dairesi - 2021/16532 E. , 2022/7722 K.).

Marka Hakkına Tecavüz Suçunda Bilirkişi İncelemesiMarka hakkına tecavüz suçunun tespiti için bilirkişi incelemesi yapılmalı ve ürünlerin tescilli markalarla iltibas veya iktibas oluşturup oluşturmadığı belirlenmelidir. Ayrıca, orijinal ve taklit ürünler arasındaki farklar da görsel olarak değerlendirilmeli ve somut delillerle hüküm kurulmalıdır (Yargıtay 7. Ceza Dairesi - 2021/17246 E. , 2022/14226 K.).

Marka Hakkına Tecavüz Suçunda İmaj ve İltibasBir markanın ayırt edici özelliklerini vurgulayan imaj, marka hakkının önemli bir unsurudur. Ancak, belirli desenler ya da özellikler tüm markaların tekelinde olamaz. Ekose desenli kumaşlar gibi unsurların tek bir markaya ait olduğu savunulursa, bu durum hukuki güvenlik ilkesine aykırıdır. İltibas iddiasının bu türden bir imaj farklılığı ile çelişmesi durumunda beraat kararı verilmesi gerekir (Yargıtay 19. Ceza Dairesi - 2020/3915 E. , 2021/5406 K.).

Marka Hakkına Karşı İşlenen Suçlarda Tescil İlkesiTürk marka hukukunda tescil ilkesi gereği, sadece tescilli markalar ceza hukuku korumasından yararlanır. Tescilli olmayan veya farklı hizmet sınıflarında tescil edilmemiş markalar için cezai koruma uygulanmaz. Tescilli markaların sadece belirli mal veya hizmetlerde kullanılması durumunda koruma sağlanır. Örneğin, sadece giysiler sınıfında tescilli bir marka, inşaat hizmetleri için kullanıldığında marka hakkına tecavüz suçu oluşmaz (Yargıtay 7. Ceza Dairesi - 2021/16548 E. , 2022/8159 K.).

SIKÇA SORULAN SORULAR

Marka sahibi dava açabilir mi?Evet, tescilli bir markanın ihlali durumunda marka sahipleri, men ve tazminat davaları açabilir. Ayrıca, markanın hükümsüzlüğü davası menfaati olan kişiler tarafından açılabilir.

Marka ihlali para cezası ne kadardır?Marka hakkına tecavüz edenler, 1 ila 3 yıl hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Taklit ürün satmanın cezası nedir?Taklit ürün satmanın cezası, 1 ila 3 yıl hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezasıdır.

Marka kötülemek suç mudur?Bir markanın sosyal medya üzerinden karalanması, hukuki yaptırımlarla sonuçlanabilecek bir suçtur.

Markamı başkası kullanıyorsa ne yapmalıyım?Marka hakkına tecavüz davası açmak için Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'ne başvurabilirsiniz.

Marka ihlalinde ihtarname şart mı?Evet, marka ihlali durumunda ihtarname noter aracılığıyla gönderilebilir.

Marka suçu nedir?Marka hakkına tecavüz suçu, yetkisiz olarak markayı kullanmak veya tasarrufta bulunmaktır.

Markanın hükümsüzlüğü davasını kimler açabilir?Menfaati olan kişiler, Cumhuriyet savcıları ve ilgili kamu kurumları markanın hükümsüzlüğü için dava açabilir.

Marka vekili dava açabilir mi?Patent ve marka vekilleri, yalnızca Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde işlem yapabilir. Yargı organlarında dava açamazlar (Avukat olanlar hariç).

Şirket yetkilisi dava açabilir mi?Şirket yetkilisi, genel kurul kararıyla davalarda şirketi temsil edebilir.

Marka davaları kesinleşmeden icraya konulabilir mi?Marka davalarında verilen kararlar kesinleşmedikçe icraya konulamaz.

Marka davalarına hangi mahkeme bakar?Marka hakkına tecavüz davalarına Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi bakar. Bu mahkemenin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.

Markanın hükümsüzlüğü davası nerede açılır?Markanın hükümsüzlüğü davası Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nde açılır.

Marka suçu cezası nedir?Marka hakkına tecavüz edenler, 1 ila 3 yıl hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Marka üzerindeki hukuki işlemler nelerdir?Marka, lisans, devir, miras, rehin ve haciz gibi hukuki işlemlere konu olabilir.

Marka tescil edilmezse ne olur?Tescil edilmemiş marka hukuki koruma sağlamaz ve rekabet riskine açıktır.

Marka karara itiraz nedir?Marka başvurusunun reddine karşı Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’na itiraz edilebilir.

Marka ihlali davası nereye açılır?Marka ihlali davaları, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nde açılır.

Marka hükümsüzlüğü nedir?Markanın gerekli koşulları taşımaması nedeniyle dava yoluyla iptal edilmesidir.

Marka davaları nerede açılır?Marka hakkına tecavüz davaları Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde açılır.

Marka ihlali nasıl olur?Markayı izinsiz kullanmak, taklit etmek veya ticari alanda kullanmak marka ihlali sayılır.

Marka başvurusu hangi kuruma yapılır?Türkiye'de marka başvurusu Türk Patent ve Marka Kurumu'na yapılır.

Marka davalarında arabuluculuk zorunlu mu?Markaya tecavüz ve unvan terkini gibi davalar zorunlu arabuluculuk kapsamında değildir.